ทำความเข้าใจเกี่ยวกับ KIBRA และ PKMζ: โมเลกุลสำคัญในการช่วยเสริมสร้างความจำ

ความสามารถของสมองในการเก็บและเรียกคืนข้อมูลเป็นกระบวนการที่ซับซ้อนซึ่งเกี่ยวข้องกับโมเลกุลหลายชนิด สองโมเลกุลที่มีบทบาทสำคัญในกระบวนการนี้คือ KIBRA และ PKMζ

KIBRA คืออะไร?

Kidney/Brain Protein (KIBRA) เป็นโปรตีนที่ถูกเข้ารหัสโดยยีน WWC1 ที่พบมากในไตและสมอง การวิจัยได้เชื่อมโยง KIBRA กับประสิทธิภาพความจำของมนุษย์ ซึ่งบ่งชี้ว่ามีบทบาทสำคัญในการเรียนรู้และการจดจำ 

PKMζ คืออะไร?

Protein Kinase M zeta (PKMζ) เป็นเอนไซม์ที่ทำปฏิกิริยาอย่างต่อเนื่องในสมอง ซึ่งมีความสำคัญในการรักษาการเพิ่มความแข็งแรงของการเชื่อมต่อระหว่างเซลล์ประสาทต่างๆ (Long-Term Potentiation หรือ LTP) ซึ่งเป็นกระบวนการที่จำเป็นสำหรับการเก็บความจำระยะยาว 

KIBRA และ PKMζ ทำงานร่วมกันอย่างไร?

การศึกษาล่าสุดพบว่า KIBRA มีปฏิสัมพันธ์โดยตรงกับ PKMζ โดย KIBRA จะจับตัวกับ PKMζ เพื่อป้องกันการสลายตัวและรับประกันว่ามันจะทำงานอย่างต่อเนื่องที่จุดประสานประสาท หรือ ไซแนปส์ โดยที่ความร่วมมือนี้จะช่วยรักษาความแข็งแรงของการเชื่อมต่อระหว่างเซลล์ประสาท และช่วยสนับสนุนการคงอยู่ของความจำระยะยาวได้ 

การบริโภค KIBRA และ PKMζ ผ่านทางโภชนาการ

แม้ว่าเราจะไม่สามารถบริโภค KIBRA หรือ PKMζ ได้โดยตรง แต่สารอาหารบางชนิดสามารถช่วยส่งเสริมการทำงานของพวกมันและส่งเสริมสุขภาพสมองได้ เช่น:

1. กรดไขมันโอเมก้า-3 (Omega-3 Fatty Acid):  ช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นของไซแนปส์และสนับสนุนการทำงานของความจำ แหล่งอาหารที่พบได้ ได้แก่: เมล็ดแฟลกซ์ (Flaxseeds), เมล็ดเจีย (Chia Seeds), วอลนัท (Walnuts), และน้ำมันสาหร่าย (Algal Oil)

2. ฟอสฟาติดิลเซอรีน (Phosphatidylserine):  ช่วยรักษาความแข็งแรงของเยื่อหุ้มเซลล์ประสาทและสนับสนุนการทำงานของสมอง แหล่งอาหารที่พบได้ ได้แก่: เลซิตินจากถั่วเหลือง (Soy Lecithin), เมล็ดทานตะวัน (Sunflower Seeds), และถั่วขาว (White Beans)

3. โคลีน (Choline):  จำเป็นต่อการผลิตสารสื่อประสาทและพัฒนาสมอง แหล่งอาหารที่พบได้ ได้แก่: บรอกโคลี (Broccoli), กะหล่ำดอก (Cauliflower), และกะหล่ำดาว (Brussels Sprouts)

4. ฟลาโวนอยด์ (Flavonoids):  ช่วยปกป้องเซลล์ประสาทและเสริมสร้างความจำ แหล่งอาหารที่พบได้ ได้แก่: ผลเบอร์รี่ (บลูเบอร์รี่, สตรอว์เบอร์รี่), ผลไม้ตระกูลส้ม, และ ดาร์กช็อกโกแลต

5. แมกนีเซียม (Magnesium): ช่วยสนับสนุนการส่งสัญญาณประสาทและความยืดหยุ่นของสมอง แหล่งอาหารที่พบได้ ได้แก่: ผักใบเขียว (ผักโขม, คะน้า), ถั่ว, เมล็ดพืช, และธัญพืชเต็มเมล็ด

6. เคอร์คูมิน (Curcumin):  ช่วยเพิ่มปัจจัยการเจริญเติบโตของเซลล์ประสาท (brain-derived neurotrophic factor หรือ BDNF) และช่วยส่งเสริมการเติบโตของเซลล์ประสาท แหล่งอาหารที่พบได้ ได้แก่ ขมิ้นชัน (Turmeric) ซึ่งจะดูดซึมเข้าสู่ร่างกายได้ดีที่สุดเมื่อทานร่วมกับพริกไทยดำ (Black Pepper)

7. วิตามินบี (B6, B9, B12):  ช่วยในการผลิตพลังงานและการทำงานของสมอง แหล่งอาหารที่พบได้ ได้แก่: ผักใบเขียว, พืชตระกูลถั่ว, และธัญพืชเสริมวิตามิน

สรุปคือ การทำงานร่วมกันระหว่าง KIBRA และ PKMζ มีความสำคัญอย่างยิ่งในการเพิ่มประสิทธิภาพในการเชื่อมต่อของเซลล์ประสาทที่เป็นพื้นฐานของความจำระยะยาว การรับประทานสารอาหารที่กล่าวมาข้างต้นสามารถช่วยสนับสนุนการทำงานของโมเลกุลเหล่านี้และยังช่วยส่งเสริมสุขภาพของสมองโดยรวมได้อีกด้วย

แหล่งข้อมูลอ้างอิง:

1. A new gateway to learning and memory?  >>  Frontiersin.org 

2. Anchoring the action of PKMζ maintains the persistence of long-term memory >>  https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adl0030

3. Regulates learning and memory and stabilizes Protein kinase Mζ  >>  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3947452/

4. Scientists discover how to fix memory issues!  >>  https://youtu.be/eHeQraUoHIQ